Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc khai thác tối đa hiệu suất máy móc trở thành ưu tiên hàng đầu của các nhà máy. Một trong những chỉ số quan trọng nhất để đánh giá mức độ vận hành của dây chuyền là OEE. Đây không chỉ là thước đo hiệu quả, mà còn là kim chỉ nam giúp nhà quản lý nhìn thấy rõ ràng năng lực thực tế của thiết bị, xác định tổn thất và đưa ra hướng cải tiến phù hợp.
OEE là gì?
OEE (Overall Equipment Effectiveness) là chỉ số đánh giá hiệu suất thiết bị tổng thể, phản ánh mức độ mà máy móc, dây chuyền hoặc thiết bị sản xuất thực sự tạo ra giá trị so với tiềm năng thiết kế. Nói cách khác, OEE cho biết máy móc có đang chạy đúng như kỳ vọng hay không – chạy bao nhiêu thời gian, chạy nhanh hay chậm, và tạo ra sản phẩm đạt chất lượng hay không.
Điểm OEE 100% thể hiện không có thời gian dừng máy ngoài kế hoạch, sản xuất đúng tốc độ lý tưởng và ất cả sản phẩm đều đạt chất lượng tốt.
Cách tính OEE
OEE = Availability (A) × Performance (P) × Quality (Q)
Trong đó:
Độ sẵn sàng (A) = Thời gian chạy thực tế / Thời gian sản xuất dự kiến
- Độ sẵn sàng cho biết thiết bị thực sự chạy bao nhiêu thời gian so với kế hoạch.
- Thời gian ngừng máy không kế hoạch (hỏng hóc, chờ NVL, setup dài…) là nguyên nhân lớn nhất kéo OEE xuống.
Hiệu suất (P) = (Sản lượng thực tế × Thời gian chu kỳ lý tưởng) / Thời gian chạy
- Hiệu suất đo tốc độ chạy thực tế so với tốc độ tiêu chuẩn.
- Giảm tốc độ, chạy chậm, thao tác không đồng bộ… đều làm giảm hiệu .
Chất lượng (Q) = (Sản phẩm đạt / Tổng sản phẩm sản xuất)
- Chất lượng phản ánh tỷ lệ sản phẩm đạt yêu cầu.
- Sản phẩm lỗi, rework, scrap đều kéo Q xuống → kéo theo OEE giảm mạnh.
Các mức độ đánh giá OEE
Giá trị OEE được phân thành các mức:
OEE 100% – Lý tưởng tuyệt đối: Không lỗi, không dừng, chạy tốc độ tối đa. Chỉ tồn tại trên lý thuyết.
OEE 85% – World Class: Chuẩn “đẳng cấp thế giới”. Để đạt được mức này nhà máy thường đã triển khai mạnh Lean, TPM,…
OEE 60% – Mức phổ biến: Phần lớn nhà máy nằm ở vùng này. Có kiểm soát nhưng còn nhiều lãng phí.
OEE 40% – Mức khởi đầu: Thường gặp ở doanh nghiệp chưa đo OEE trước đây. Tiềm năng cải thiện rất lớn.
OEE < 40% – Báo động: Thiết bị lãng phí quá nhiều, vận hành không ổn định.
Vai trò của OEE
Ngày nay doanh nghiệp sản xuất phải đối mặt với chi phí tăng, khách hàng đòi hỏi cao, vòng đời sản phẩm ngắn và áp lực giao hàng nhanh. Trong bối cảnh đó, OEE là kim chỉ nam giúp nhà máy xác định:
-
Thiết bị đang vận hành hiệu quả đến đâu?
-
Tổn thất đang xảy ra ở những khâu nào?
-
Mức độ lãng phí ẩn mà nhà quản lý không nhìn thấy.
-
Các ưu tiên cải tiến cần tập trung vào đâu.
Nhà máy có OEE từ 40–60% có tiềm năng tăng năng suất 20–40% chỉ bằng cải thiện vận hành, không cần đầu tư thêm máy móc.
Nói cách khác, OEE phản ánh sức khỏe tổng thể của nhà máy, và là cơ sở cho mọi chương trình Lean, TPM, Kaizen, Six Sigma.
FCIM MES – Giải pháp quản lý toàn trình sản xuất
Trong hành trình tối ưu hiệu suất, giải pháp quản lý toàn trình sản xuất FCIM MES của FaceNet mang đến cách tiếp cận mới mẻ bằng việc kết nối con người, thiết bị và quy trình trên một hệ thống duy nhất. FCIM MES giúp cải thiện hiệu suất thiết bị tổng thể theo ba hướng chính:
Thứ nhất, tối ưu thời gian sẵn sàng bằng cách giám sát thiết bị theo thời gian thực, phát hiện bất thường ngay lập tức và cảnh báo kịp thời để hạn chế tối đa dừng máy không mong muốn. Nhờ xác thực đúng người vận hành và kiểm soát an toàn, hệ thống giảm đáng kể lỗi thao tác – vốn là nguyên nhân gây ngừng máy rất phổ biến.
Thứ hai, nâng cao hiệu suất vận hành bằng khả năng lập kế hoạch sản xuất thông minh và phân bổ nguồn lực tối ưu. Máy móc được vận hành đúng cách, đúng tốc độ, đúng người phụ trách; nguyên vật liệu được cung ứng đủ và đúng thời điểm; tiến độ sản xuất luôn được cập nhật minh bạch. Tất cả giúp dây chuyền hoạt động trơn tru, hạn chế các điểm nghẽn và giảm thời gian chờ.
Thứ ba, cải thiện chất lượng sản phẩm nhờ theo dõi chặt chẽ từng bước trong quy trình sản xuất. Mọi dữ liệu kiểm tra chất lượng được ghi nhận rõ ràng từ đầu vào đến thành phẩm. Điều này giúp giảm lỗi, giảm phế phẩm và duy trì chất lượng ổn định – yếu tố quan trọng để nhà máy giữ uy tín và đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của khách hàng.
Nhờ sự kết hợp giữa AI, IoT và quản trị thời gian thực, FCIM MES trở thành giải pháp phù hợp cho các doanh nghiệp muốn nâng hiệu suất thiết bị tổng thể lên mức cao hơn mà không cần đầu tư quá nhiều vào thiết bị mới.
Kết luận
Trong kỷ nguyên sản xuất hiện đại, hiệu suất thiết bị tổng thể vẫn là thước đo quan trọng cho hiệu quả hoạt động của nhà máy. Doanh nghiệp ứng dụng hiệu quả OEE có thể chủ động dự đoán sự cố, giảm thời gian ngừng máy, duy trì tốc độ tối ưu và nâng cao chất lượng sản phẩm. Đây chính là điều tạo nên lợi thế cạnh tranh bền vững và đưa nhà máy tiến gần hơn đến mục tiêu “vận hành hiệu suất đỉnh cao”.
