Theo khảo sát của ASQ – American Society for Quality, gần 40% chi phí sai lỗi đến từ lỗi quy trình, trong khi hơn 25% xuất phát từ lỗi kiểm tra đầu ra. Con số này cho thấy một thực tế quan trọng: chất lượng sản phẩm không chỉ nằm ở khâu kiểm tra cuối cùng, mà bắt nguồn từ toàn bộ hệ thống vận hành phía sau.
Trong bối cảnh đó, hai khái niệm QA và QC đóng vai trò trung tâm trong quản lý chất lượng hiện đại. Dù thường được nhắc đến cùng nhau, QA và QC lại khác nhau rõ rệt về mục tiêu, cách tiếp cận và tác động đến chi phí chất lượng của doanh nghiệp.
Hiểu đúng QA là gì, QC là gì và sự khác nhau giữa QA và QC sẽ giúp doanh nghiệp phòng ngừa lỗi từ gốc, kiểm soát chất lượng hiệu quả hơn và nâng cao năng lực cạnh tranh dài hạn.
QA là gì?
QA – Quality Assurance được hiểu là đảm bảo chất lượng, tập trung vào việc xây dựng và duy trì các quy trình, tiêu chuẩn và hệ thống nhằm ngăn ngừa lỗi ngay từ đầu.
QA không kiểm tra từng sản phẩm cụ thể, mà đảm bảo rằng cách doanh nghiệp sản xuất, vận hành và kiểm soát được thiết kế đúng và nhất quán. Mục tiêu của QA là “làm đúng ngay từ đầu”.
Trong thực tế sản xuất, QA bao gồm các hoạt động như xác định yêu cầu khách hàng, xây dựng quy trình chuẩn (SOP), thiết lập tiêu chuẩn chất lượng, đào tạo nhân sự, đánh giá rủi ro và thực hiện audit nội bộ. QA cũng yêu cầu doanh nghiệp tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng quốc tế như ISO 9001, ISO 25010, hoặc các tiêu chuẩn ngành đặc thù.
Nói cách khác, QA là hệ thống phòng ngừa lỗi, giúp giảm thiểu rủi ro chất lượng trước khi lỗi thực sự xảy ra.
QC là gì?
QC – Quality Control là kiểm soát chất lượng, tập trung vào việc kiểm tra, đo lường và phát hiện lỗi trên sản phẩm hoặc dịch vụ thực tế.
Khác với QA, QC can thiệp trực tiếp vào đầu vào, từng công đoạn và đầu ra của quá trình sản xuất. QC trả lời câu hỏi: “Sản phẩm làm ra có đạt tiêu chuẩn hay không?”
Các hoạt động QC thường bao gồm kiểm tra nguyên liệu đầu vào (IQC), kiểm tra bán thành phẩm trong quá trình sản xuất (PQC), kiểm tra thành phẩm cuối (OQC), phân loại lỗi, lập biên bản không phù hợp (NCR) và đề xuất hướng xử lý.
QC đóng vai trò là hàng rào bảo vệ cuối cùng, giúp ngăn sản phẩm lỗi đến tay khách hàng và bảo vệ uy tín thương hiệu.
Phân biệt QA và QC
Trong quản trị chất lượng, QA và QC thường được nhắc đến song song và đôi khi bị sử dụng thay thế cho nhau. Nguyên nhân là bởi cả hai đều cùng hướng đến một mục tiêu chung: đảm bảo sản phẩm hoặc dịch vụ đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng đã cam kết. Tuy nhiên, QA đóng vai trò phòng ngừa lỗi từ sớm, còn QC đảm nhiệm kiểm soát và xác nhận chất lượng đầu ra. Khi QA và QC được triển khai đúng và kết hợp hài hòa, doanh nghiệp không chỉ giảm rủi ro sai lỗi mà còn tối ưu chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh.
Điểm giống nhau giữa QA và QC
Mặc dù khác nhau về cách thức triển khai, QA và QC không tồn tại độc lập mà là hai cấu phần liên kết chặt chẽ trong hệ thống quản lý chất lượng tổng thể của doanh nghiệp sản xuất.
Đảm bảo chất lượng sản phẩm ở mức cao và ổn định.
Khi đưa một sản phẩm ra thị trường, doanh nghiệp luôn mong muốn sản phẩm đáp ứng đúng kỳ vọng của khách hàng và tiêu chuẩn đã công bố. QA giúp doanh nghiệp xây dựng chiến lược và quy trình để đạt được chất lượng mong muốn ngay từ đầu, trong khi QC đóng vai trò xác nhận rằng sản phẩm thực tế được sản xuất ra thực sự đáp ứng các yêu cầu đó. Hai hoạt động này cùng nhau đảm bảo sản phẩm đủ điều kiện thương mại và duy trì uy tín thương hiệu.
Tuân thủ các chính sách, thủ tục và tiêu chuẩn chất lượng
Mặc dù QA tập trung nhiều hơn vào quy trình và hệ thống, còn QC tập trung vào kiểm tra sản phẩm, nhưng mọi hoạt động phát hiện, đánh giá và xử lý lỗi đều cần được ghi nhận, quản lý và thực hiện một cách khoa học, có căn cứ.
Giảm thiểu chi phí chất lượng kém
Sai lỗi sản phẩm không chỉ gây lãng phí nguyên vật liệu mà còn dẫn đến chậm tiến độ, gián đoạn sản xuất và ảnh hưởng đến doanh thu. Việc áp dụng đồng thời QA và QC giúp doanh nghiệp phát hiện sớm vấn đề, xử lý kịp thời và hạn chế các tổn thất phát sinh trong quá trình vận hành.
Cải thiện liên tục cách thức tạo ra sản phẩm.
Thông qua việc phân tích lỗi, đánh giá hiệu quả quy trình và phản hồi từ khách hàng, doanh nghiệp có thể xác định những điểm cần cải tiến trong sản xuất, từ đó nâng cao hiệu suất, tự động hóa kiểm tra và tối ưu trải nghiệm người dùng.
Sự khác nhau giữa QA và QC
Mặc dù cùng hướng đến mục tiêu đảm bảo chất lượng, QA và QC khác nhau rõ rệt về bản chất, cách tiếp cận và thời điểm can thiệp vào quá trình sản xuất.
FCIM QMS – Số hóa toàn diện cho quản lý chất lượng
FCIM QMS là hệ thống quản lý chất lượng được chuẩn hóa và tối ưu, nằm trong bộ giải pháp quản lý sản xuất tổng thể FCIM do FaceNet phát triển, hướng đến việc số hóa toàn diện hoạt động QA – QC trong nhà máy.
Hệ thống hỗ trợ quản lý chất lượng xuyên suốt IQC – PQC – OQC, cho phép doanh nghiệp theo dõi lỗi chất lượng theo thời gian thực, truy xuất nguồn gốc nguyên nhân lỗi đến từng công đoạn, đồng thời đưa ra cảnh báo và đề xuất cải tiến kịp thời. Dữ liệu kiểm tra được hiển thị trực quan qua dashboard, giúp nhà quản lý nắm bắt nhanh tiến độ và kết quả chất lượng tại mọi thời điểm.
Một trong những năng lực cốt lõi của FCIM QMS là khả năng kết nối và đồng bộ dữ liệu chất lượng với hệ sinh thái sản xuất, bao gồm MES và các hệ thống liên quan. Thay vì QC ghi chép thủ công hay QA tổng hợp báo cáo rời rạc, toàn bộ điểm kiểm soát chất lượng được số hóa, lưu trữ tập trung và cập nhật tức thời.
FCIM QMS cho phép:
- Nhận dữ liệu sản xuất theo từng ca, lệnh, máy và công đoạn.
- Ghi nhận thông số vận hành và kết quả kiểm tra chất lượng theo thời gian thực.
- Cảnh báo sớm khi phát sinh sai lệch so với tiêu chuẩn, giúp phòng ngừa lỗi trước khi lan rộng.
- Truy vết chất lượng đa chiều theo lô, máy móc, công nhân và quy trình sản xuất.
Nhờ đó, doanh nghiệp đạt được dòng dữ liệu chất lượng đồng nhất từ đầu vào đến thành phẩm, giảm phụ thuộc vào báo cáo thủ công, tăng tốc độ phản ứng khi có sự cố và giảm đáng kể tỷ lệ hàng lỗi, hàng trả về. Hệ thống cũng đáp ứng tốt các yêu cầu về tính minh bạch và truy xuất của các tiêu chuẩn như ISO, GMP, HACCP.
Với việc tích hợp toàn diện QA và QC trên một nền tảng duy nhất, FCIM QMS giúp doanh nghiệp kiểm soát chất lượng chủ động, tối ưu chi phí sai lỗi và nâng cao năng lực cạnh tranh bền vững trong dài hạn.
Liên hệ ngay với chúng tôi để nhận demo và tư vấn sớm nhất!
