MES: Động lực cốt lõi trong chuyển đổi số của doanh nghiệp sản xuất

Chuyển đổi số đang tạo nên một cuộc cách mạng toàn diện, làm thay đổi sâu sắc mọi hoạt động của ngành sản xuất. Trong đó, phần mềm quản lý sản xuất – MES chính là động lực cốt lõi thúc đẩy quá trình chuyển đổi số trong các doanh nghiệp sản xuất. MES không chỉ là một phần mềm quản lý, mà còn là một nền tảng giúp doanh nghiệp số hóa quy trình sản xuất, từ đó tối ưu hóa hiệu suất, thích ứng nhanh chóng với sự biến động của thị trường. Hãy cùng FaceNet khám phá sức mạnh của MES trong việc kiến tạo nên một doanh nghiệp sản xuất thông minh!

Tổng quan về chuyển đổi số sản xuất

Chuyển đổi số trong sản xuất là gì?

Chuyển đổi số trong sản xuất là quá trình tích hợp các công nghệ số vào mọi khâu của quy trình sản xuất, từ thiết kế, lên kế hoạch, sản xuất, đến phân phối và dịch vụ khách hàng. Tăng cường hiệu quả, linh hoạt và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp sản xuất trong một thế giới ngày càng số hóa chính là mục tiêu chính của quá trình này.

Các công cụ chuyển đổi số như Internet of Things (IoT), Trí tuệ nhân tạo (AI), robot công nghiệp, Big Data (Dữ liệu lớn), Blockchain và In 3D đang đóng vai trò quan trọng trong việc tự động hóa các quy trình sản xuất, thu thập và phân tích dữ liệu một cách thông minh, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và cá nhân hóa sản phẩm.

Các trụ cột chính của chuyển đổi số

Công nghệ

Công nghệ là yếu tố cốt lõi thúc đẩy chuyển đổi số. Trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), học máy (machine learning), Internet of Things (IoT), robot, dữ liệu lớn (Big Data) và blockchain đã tạo ra một cuộc cách mạng trong sản xuất.

• AI giúp tự động hóa các quy trình, tối ưu hóa sản xuất và đưa ra các quyết định thông minh.
• IoT kết nối tất cả các thiết bị và máy móc trong nhà máy, tạo ra một hệ thống sản xuất thông minh.
• Big Data cung cấp cho doanh nghiệp một lượng lớn thông tin để phân tích và đưa ra quyết định kinh doanh hiệu quả.

Quy trình

Việc chuyển đổi số từ quản lý giấy tờ sang hệ thống quản lý tài liệu số không chỉ giúp tiết kiệm không gian lưu trữ mà còn tăng cường bảo mật thông tin. Bên cạnh đó, tự động hóa các quy trình phê duyệt sẽ giúp rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, tăng tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro sai sót.

Con người

Để thành công trong kỷ nguyên số, doanh nghiệp cần không ngừng đổi mới và thích ứng. Việc chuyển đổi số đòi hỏi doanh nghiệp phải thay đổi căn bản mô hình kinh doanh, từ cách thức tương tác với khách hàng đến việc phát triển sản phẩm và dịch vụ. Bằng cách ứng dụng công nghệ, doanh nghiệp có thể cung cấp những trải nghiệm khách hàng tốt hơn, cá nhân hóa hơn và thuận tiện hơn. Đồng thời, việc xây dựng một văn hóa doanh nghiệp cởi mở, khuyến khích sự sáng tạo và đổi mới sẽ giúp doanh nghiệp nắm bắt những cơ hội mới và đối mặt với những thách thức trong tương lai.

Lợi ích của chuyển đổi số với doanh nghiệp sản xuất

Tăng năng suất và hiệu quả sản xuất

• Tự động hóa quy trình: Giảm thiểu lỗi sai, tăng tốc độ sản xuất và giảm thời gian ngừng máy.
• Quản lý sản xuất thông minh: Sử dụng dữ liệu lớn để tối ưu hóa quy trình, giảm thiểu lãng phí nguyên vật liệu và năng lượng.
• Dự báo chính xác: Dự báo nhu cầu thị trường, lên kế hoạch sản xuất hiệu quả, tránh tình trạng tồn kho quá nhiều hoặc thiếu hụt.

Nâng cao chất lượng sản phẩm

• Kiểm soát chất lượng chặt chẽ: Sử dụng công nghệ cảm biến và phân tích dữ liệu để theo dõi chất lượng sản phẩm trong suốt quá trình sản xuất.
• Giảm thiểu lỗi sản phẩm: Phát hiện và khắc phục lỗi sớm, đảm bảo sản phẩm luôn đạt chất lượng cao.
• Cá nhân hóa sản phẩm: Tùy chỉnh sản phẩm theo yêu cầu của khách hàng, tăng tính cạnh tranh.

Giảm chi phí sản xuất

• Tối ưu hóa chuỗi cung ứng: Quản lý hiệu quả kho hàng, giảm thiểu chi phí vận chuyển và lưu kho.
• Giảm chi phí bảo trì: Dự đoán và bảo trì thiết bị, giảm thiểu thời gian ngừng máy và chi phí sửa chữa.
• Tiết kiệm năng lượng: Sử dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng, giảm chi phí vận hành.

Nâng cao khả năng cạnh tranh

• Đáp ứng nhanh chóng nhu cầu thị trường: Linh hoạt thay đổi sản xuất để đáp ứng nhu cầu thị trường biến động.
• Tạo ra sản phẩm mới: Sử dụng dữ liệu khách hàng để phát triển sản phẩm mới, đáp ứng nhu cầu của thị trường.
• Cải thiện trải nghiệm khách hàng: Cung cấp dịch vụ khách hàng tốt hơn, nhanh chóng và chính xác.

Tăng cường tính minh bạch trong quản lý

• Quản lý dữ liệu tập trung: Lưu trữ và quản lý dữ liệu trên một nền tảng thống nhất, dễ dàng truy xuất và phân tích.
• Tăng cường minh bạch: Theo dõi và đánh giá hiệu quả hoạt động của từng bộ phận, từng công đoạn sản xuất.
• Hỗ trợ ra quyết định: Cung cấp dữ liệu chính xác để hỗ trợ lãnh đạo doanh nghiệp đưa ra quyết định kinh doanh.

Ví dụ điển hình:

• Tesla: Sử dụng robot và tự động hóa để sản xuất ô tô điện với quy mô lớn và chất lượng cao.
• Siemens: Xây dựng nhà máy thông minh, nơi mọi quy trình đều được kết nối và tự động hóa.
• Toyota: Áp dụng hệ thống sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing) để giảm thiểu lãng phí và tăng năng suất.

Xem thêm: [Chuyển đổi số sản xuất – Cơ hội “vàng” cho doanh nghiệp Việt Nam]

Phần mềm MES trong quá trình chuyển đổi số của doanh nghiệp sản xuất

Phần mềm MES là gì?

MES (Manufacturing Execution System) là một phần mềm quản lý sản xuất dành cho các nhà máy, doanh nghiệp sản xuất. Phần mềm này đảm nhiệm vai trò kiểm soát khu vực sản xuất, giám sát hậu cần, tiến trình sản phẩm từ việc nhập nguyên vật liệu đầu vào đến sản phẩm đầu ra tính theo thời gian thực.

Ngoài ra, phần mềm quản lý sản xuất MES còn là cầu nối quan trọng giữa Hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) và các hệ thống điều khiển tự động hóa như Bộ điều khiển lập trình (PLC) và Hệ thống điều khiển giám sát và thu thập dữ liệu (SCADA), giúp thu thập dữ liệu từ các hệ thống ERP để lên kế hoạch sản xuất và gửi lệnh điều khiển đến các PLC để điều khiển các thiết bị sản xuất.

Xem thêm: [Hệ thống MES là gì? Vai trò của MES trong nhà máy sản xuất hiện đại]

Lợi ích của phần mềm MES đối với doanh nghiệp sản xuất

Nâng cao hiệu suất sản xuất

• Tăng năng suất: MES giúp lên kế hoạch sản xuất chi tiết, tối ưu hóa việc sử dụng máy móc và nhân công, giảm thiểu thời gian chết của thiết bị.
• Giảm thời gian chu kỳ sản xuất: Bằng cách tự động hóa các quy trình và theo dõi tiến độ sản xuất, MES giúp rút ngắn thời gian từ khi bắt đầu sản xuất đến khi hoàn thành sản phẩm.
• Tối ưu hóa sử dụng tài nguyên: MES giúp quản lý hiệu quả nguyên vật liệu, năng lượng và các tài nguyên khác, giảm thiểu lãng phí.

Cải thiện chất lượng sản phẩm

• Kiểm soát chất lượng chặt chẽ: MES giúp theo dõi và kiểm soát chất lượng sản phẩm trong suốt quá trình sản xuất, đảm bảo sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn đã đặt ra.
• Giảm thiểu lỗi sản xuất: Bằng cách phát hiện và khắc phục lỗi sớm, MES giúp giảm thiểu số lượng sản phẩm lỗi, từ đó giảm chi phí và tăng sự hài lòng của khách hàng.
• Tăng tính nhất quán của sản phẩm: MES giúp đảm bảo rằng tất cả các sản phẩm đều được sản xuất theo cùng một quy trình và tiêu chuẩn chất lượng.

Tăng tính minh bạch và khả năng truy xuất nguồn gốc

• Theo dõi toàn bộ quá trình sản xuất: MES cung cấp thông tin chi tiết về từng giai đoạn sản xuất, giúp doanh nghiệp dễ dàng theo dõi và quản lý quá trình sản xuất.
• Truy xuất nguồn gốc sản phẩm: MES giúp doanh nghiệp dễ dàng truy xuất nguồn gốc của các nguyên vật liệu và sản phẩm, đáp ứng các yêu cầu về truy xuất nguồn gốc ngày càng cao của khách hàng.
• Tăng tính minh bạch trong quản lý: MES cung cấp các báo cáo và phân tích chi tiết, giúp các nhà quản lý đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu chính xác.

Phần mềm MES phát huy hiệu quả tốt nhất khi nào?

Phần mềm quản lý sản xuất MES (Manufacturing Execution System) sẽ phát huy hiệu quả tốt nhất khi được tích hợp với các hệ thống khác như ERP (Enterprise Resource Planning) và SCADA (Supervisory Control and Data Acquisition) 

Nhờ sự kết hợp này, các hoạt động sản xuất được liên kết chặt chẽ và diễn ra một cách trơn tru, giúp doanh nghiệp tăng cường khả năng kiểm soát và theo dõi quá trình sản xuất, từ đó nâng cao tính linh hoạt trong việc thích ứng với sự thay đổi của thị trường.

MES kết hợp với ERP

Kế Hoạch và Quản Lý Nguyên Liệu:

• ERP: Là “bộ não” của doanh nghiệp, ERP cung cấp một cái nhìn tổng quan về toàn bộ hoạt động của công ty, bao gồm kế hoạch sản xuất, dự báo nhu cầu, và quản lý nguyên liệu. ERP giúp doanh nghiệp lên kế hoạch sản xuất dựa trên nhu cầu của khách hàng, dự báo thị trường và khả năng sản xuất của nhà máy.
• MES: Là “bàn tay” thực hiện kế hoạch sản xuất. MES nhận thông tin từ ERP về kế hoạch sản xuất, danh sách vật liệu cần thiết và tạo ra lịch sản xuất chi tiết. MES cũng theo dõi việc tiêu thụ nguyên liệu trong quá trình sản xuất, giúp đảm bảo rằng luôn có đủ nguyên liệu để đáp ứng nhu cầu sản xuất.

Quản Lý Đơn Hàng:

• ERP: Khi có đơn hàng mới, ERP sẽ tạo ra một đơn hàng và chuyển thông tin này đến MES.
• MES: Nhận thông tin đơn hàng từ ERP, MES sẽ phân bổ đơn hàng cho các dây chuyền sản xuất, lập lịch sản xuất chi tiết và theo dõi tiến độ thực hiện. MES cũng đảm bảo rằng các đơn hàng được ưu tiên và hoàn thành đúng thời hạn.

Theo Dõi Chi Phí:

• ERP: ERP theo dõi tất cả các chi phí liên quan đến sản xuất, bao gồm chi phí nguyên vật liệu, nhân công, năng lượng, bảo trì thiết bị…
• MES: Cung cấp dữ liệu chi tiết về thời gian sản xuất, số lượng sản phẩm lỗi, năng suất của máy móc… giúp doanh nghiệp tính toán chính xác chi phí sản xuất từng sản phẩm.
• Tích hợp ERP và MES: Khi kết hợp dữ liệu từ cả ERP và MES, doanh nghiệp có thể phân tích chi phí sản xuất một cách chi tiết, xác định các hoạt động tiêu tốn nhiều chi phí nhất và tìm ra giải pháp để giảm chi phí.

MES kết hợp với SCADA

Giám sát và Điều khiển Thực Tế

• SCADA: Là hệ thống chuyên dùng để giám sát và điều khiển các thiết bị công nghiệp từ xa. SCADA thu thập dữ liệu từ các cảm biến, công tắc, van và các thiết bị khác trên dây chuyền sản xuất, sau đó hiển thị dữ liệu này trên giao diện người dùng.
• MES: Tích hợp chặt chẽ với SCADA, MES sử dụng dữ liệu thu thập được từ SCADA để theo dõi tình trạng hoạt động của các thiết bị, so sánh với kế hoạch sản xuất và phát hiện các bất thường.

Phản Hồi và Điều Chỉnh

• SCADA: Khi phát hiện bất thường hoặc khi cần điều chỉnh quá trình sản xuất, MES sẽ gửi lệnh điều khiển đến SCADA. SCADA sẽ thực hiện các lệnh này, điều chỉnh các thiết bị trên dây chuyền để đạt được mục tiêu sản xuất.
• Ví dụ: Nếu một cảm biến nhiệt độ báo cáo nhiệt độ quá cao, MES sẽ gửi lệnh đến SCADA để điều chỉnh van điều khiển nhiệt độ, làm giảm nhiệt độ xuống mức cho phép.

Dữ Liệu Chính Xác và Phân Tích

• SCADA: Cung cấp dữ liệu chi tiết về hoạt động của từng thiết bị, bao gồm thời gian hoạt động, công suất tiêu thụ, số lượng sản phẩm lỗi…
• MES: Sử dụng dữ liệu này để phân tích hiệu suất của từng thiết bị, từng công đoạn sản xuất, từ đó đưa ra các báo cáo chi tiết về năng suất, chất lượng và hiệu quả sử dụng tài nguyên.

Xem thêm: [6 thành phần chính và lợi ích khi sử dụng SCADA]

Kết luận

Chuyển đổi số đang mở ra một kỷ nguyên mới cho ngành sản xuất, nơi mà công nghệ số trở thành động lực chính thúc đẩy sự phát triển và đổi mới. Phần mềm quản lý sản xuất MES đóng vai trò là cầu nối quan trọng, giúp doanh nghiệp số hóa quy trình sản xuất, nâng cao hiệu quả và khả năng cạnh tranh.

FaceNet tự hào là đơn vị tiên phong trong lĩnh vực cung cấp các giải pháp MES hàng đầu, giúp doanh nghiệp Việt Nam nhanh chóng bắt kịp xu hướng chuyển đổi số. Với đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và các sản phẩm phần mềm được phát triển dựa trên nền tảng công nghệ hiện đại, FaceNet cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp trên con đường số hóa, xây dựng một nhà máy thông minh, hiệu quả và bền vững.