Chuyển đổi số trong sản xuất là bước tiến quan trọng giúp doanh nghiệp sản xuất tối ưu hóa quy trình và nâng cao năng lực cạnh tranh. Tuy nhiên, để thực hiện thành công quá trình này, doanh nghiệp cần tuân thủ các bước chiến lược rõ ràng, từ đánh giá hiện trạng đến xây dựng hệ thống bảo mật và đào tạo nhân lực.
Đánh giá hiện trạng của doanh nghiệp sản xuất
Bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quá trình chuyển đổi số trong sản xuất là đánh giá hiện trạng của doanh nghiệp sản xuất. Đánh giá hiện trạng là bước nền tảng giúp doanh nghiệp hiểu rõ tình trạng sản xuất hiện tại, từ đó xác định những điểm yếu cần khắc phục và các cơ hội cải tiến. Việc đánh giá này cần bao quát nhiều khía cạnh, bao gồm:
- Các quy trình sản xuất: Xem xét từng bước trong quy trình sản xuất để xác định những phần nào có thể tự động hóa hoặc cải tiến thông qua công nghệ.
- Hiệu suất máy móc và thiết bị: Đánh giá tình trạng hiện tại của các thiết bị và máy móc để quyết định nâng cấp hoặc thay thế.
- Công nghệ hiện có: Xem xét các công nghệ mà doanh nghiệp đã sử dụng và so sánh với các công nghệ mới để quyết định nâng cấp hoặc thay thế.
- Nguồn lực nhân sự: Đánh giá kỹ năng kỹ thuật số của nhân viên hiện tại để quyết định liệu họ có thể đáp ứng yêu cầu của các hệ thống số hóa hay cần được đào tạo thêm.
- Năng lực kỹ thuật số của đội ngũ nhân viên: Nhân viên có kỹ năng sử dụng các công cụ số không? Họ cần được đào tạo thêm về công nghệ nào?
Đánh giá hiện trạng một cách kỹ lưỡng sẽ giúp doanh nghiệp sản xuất tạo ra nền tảng cho các bước tiếp theo trong quá trình chuyển đổi số, đồng thời xác định rõ những khía cạnh cần ưu tiên và tránh được các lỗi không nên có khi doanh nghiệp tiến hành quá trình chuyển đổi số trong sản xuất.
Xem thêm: 5 lỗi phổ biến khi triển khai hệ thống MES và cách khắc phục
Xây dựng chiến lược chuyển đổi số
Sau khi đã đánh giá hiện trạng, bước tiếp theo là xây dựng một chiến lược chuyển đổi số trong sản xuất cụ thể. Chiến lược này cần bao gồm các yếu tố:
- Mục tiêu dài hạn và ngắn hạn: Doanh nghiệp cần xác định rõ mục tiêu mà mình muốn đạt được qua quá trình chuyển đổi số. Ví dụ, doanh nghiệp muốn cải thiện năng suất sản xuất, giảm thời gian ngừng máy hay tăng cường quản lý chất lượng?
- Ngân sách và nguồn lực: Xác định ngân sách cần thiết và phân bổ nguồn lực hợp lý để thực hiện các bước chuyển đổi số.
- Kế hoạch triển khai: Đặt ra các mốc thời gian cụ thể và các bước thực hiện để đảm bảo tiến độ. Ví dụ, bắt đầu với việc tự động hóa một quy trình nhỏ, sau đó mở rộng ra toàn bộ hệ thống sản xuất.
Một chiến lược cụ thể và có lộ trình rõ ràng sẽ giúp doanh nghiệp dễ dàng theo dõi tiến độ và điều chỉnh khi cần thiết.
Lựa chọn công nghệ phù hợp
Một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự thành công của chuyển đổi số trong sản xuất chính là việc lựa chọn các công nghệ phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp sản xuất. Dưới đây là một số công nghệ phổ biến trong ngành sản xuất:
- Internet of Things (IoT): Kết nối các thiết bị sản xuất với nhau để thu thập và phân tích dữ liệu theo thời gian thực. Điều này giúp doanh nghiệp giám sát quy trình và tối ưu hóa hiệu quả hoạt động.
- Trí tuệ nhân tạo (AI): AI có thể phân tích dữ liệu sản xuất để đưa ra các dự báo về hiệu suất và yêu cầu bảo trì, từ đó giúp giảm thiểu thời gian ngừng hoạt động.
- Tự động hóa: Áp dụng các hệ thống tự động hóa giúp doanh nghiệp giảm thiểu sự phụ thuộc vào lao động thủ công và cải thiện độ chính xác trong sản xuất.
- Dữ liệu lớn (Big Data): Thu thập và phân tích dữ liệu từ các quy trình sản xuất giúp doanh nghiệp đưa ra các quyết định thông minh hơn và nhanh chóng ứng phó với những thay đổi trong thị trường.
Chọn đúng công nghệ là bước then chốt để đảm bảo chuyển đổi số trong sản xuất thành công và mang lại giá trị thực sự cho doanh nghiệp sản xuất.
Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
Chuyển đổi số trong sản xuất không chỉ là câu chuyện của máy móc và công nghệ mà còn đòi hỏi sự tham gia tích cực của con người. Một đội ngũ nhân viên được đào tạo kỹ lưỡng sẽ là yếu tố quyết định giúp quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ. Đào tạo nhân lực cần tập trung vào các khía cạnh sau:
- Kỹ năng sử dụng công nghệ mới: Đảm bảo rằng nhân viên hiểu rõ và có thể vận hành các hệ thống tự động hóa, AI và IoT trong quy trình sản xuất.
- Tư duy sáng tạo: Khuyến khích nhân viên áp dụng các tư duy mới để tối ưu hóa quy trình, phát hiện và giải quyết các vấn đề nhanh chóng hơn.
- Tương tác đa ngành: Chuyển đổi số không chỉ ảnh hưởng đến bộ phận sản xuất mà còn cả các bộ phận khác như quản lý, marketing và logistics. Do đó, cần đào tạo nhân viên có khả năng tương tác linh hoạt giữa các bộ phận.
Việc đầu tư vào đào tạo không chỉ nâng cao năng lực nội bộ mà còn tạo nền tảng vững chắc cho quá trình phát triển bền vững trong tương lai.
Xây dựng hệ thống bảo mật thông tin
Trong quá trình chuyển đổi số sản xuất, bảo mật thông tin là một vấn đề cực kỳ quan trọng. Các hệ thống kết nối thông qua IoT và dữ liệu lớn có thể dễ dàng trở thành mục tiêu của các cuộc tấn công mạng. Để đảm bảo an toàn cho hệ thống sản xuất và dữ liệu doanh nghiệp sản xuất, cần:
- Xây dựng chính sách bảo mật chặt chẽ: Doanh nghiệp cần có các quy định rõ ràng về việc truy cập và sử dụng dữ liệu. Mỗi nhân viên và bộ phận chỉ nên có quyền truy cập những dữ liệu cần thiết cho công việc của mình.
- Sử dụng phần mềm bảo mật: Áp dụng các giải pháp bảo mật từ các nhà cung cấp uy tín để đảm bảo hệ thống luôn được cập nhật và bảo vệ khỏi các mối đe dọa mới nhất.
- Giám sát an ninh thường xuyên: Doanh nghiệp cần có một đội ngũ giám sát an ninh mạng liên tục để phát hiện và ngăn chặn các cuộc tấn công tiềm ẩn trước khi chúng gây ra thiệt hại nghiêm trọng.
Liên tục cải tiến và mở rộng quy mô
Chuyển đổi số trong sản xuất không phải là một quá trình có điểm dừng mà là một hành trình liên tục. Sau khi áp dụng các công nghệ mới vào sản xuất, doanh nghiệp cần liên tục cải tiến và mở rộng quy mô để đáp ứng nhu cầu thay đổi của thị trường. Các bước cải tiến có thể bao gồm:
- Tối ưu hóa quy trình: Sau khi hoàn tất chuyển đổi, doanh nghiệp nên tiếp tục đánh giá hiệu quả và tìm kiếm những cách tối ưu hóa quy trình sản xuất hơn nữa.
- Mở rộng quy mô ứng dụng công nghệ: Nếu công nghệ đã được triển khai thành công tại một phân xưởng hoặc dây chuyền, doanh nghiệp có thể cân nhắc mở rộng ứng dụng công nghệ ra toàn bộ hệ thống.
- Theo dõi xu hướng mới: Công nghệ số luôn thay đổi và phát triển. Do đó, doanh nghiệp cần theo dõi các xu hướng mới để kịp thời áp dụng và duy trì vị thế cạnh tranh.
Chuyển đổi số trong sản xuất là quá trình tất yếu để doanh nghiệp sản xuất thích nghi và phát triển trong kỷ nguyên công nghệ. Việc tuân thủ 6 bước chuyển đổi số trong sản xuất — từ đánh giá hiện trạng đến liên tục cải tiến — sẽ giúp doanh nghiệp sản xuất không chỉ tối ưu hóa quy trình sản xuất mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh và sẵn sàng cho tương lai công nghiệp 4.0.
Chuyển đổi số trong sản xuất không chỉ là xu thế mà là nhu cầu cấp bách đối với các doanh nghiệp sản xuất muốn tồn tại và phát triển trong thời đại công nghiệp 4.0. Bằng cách thực hiện các bước đánh giá hiện trạng, xây dựng chiến lược, áp dụng công nghệ, đào tạo nhân lực, đảm bảo an ninh mạng và liên tục cải tiến, doanh nghiệp sản xuất có thể đạt được sự thành công trong chuyển đổi số và sẵn sàng đón nhận những thách thức và cơ hội trong tương lai.
Việc nắm bắt cơ hội từ chuyển đổi số sẽ không chỉ giúp doanh nghiệp sản xuất tối ưu hóa quy trình sản xuất mà còn mở ra những khả năng phát triển mới, giúp họ dẫn đầu trong cuộc đua số hóa của ngành công nghiệp hiện đại.
Xem thêm: Hệ thống quản lý sản xuất FCIM là gì? 11 phân hệ quản lý của FCIM
